آرامش از مسیر بورس کالا

دستورالعمل صادراتی که صادرات را تنها از مسیر تولیدکننده مجاز می‌داند، گام مثبتی در جهت شفافیت بازار و جلوگیری از التهاب و هیجان بی‌دلیل و مخرب بوده و در راستای حمایت از بازار داخلی و تولیدکنندگان در صنایع تکمیلی در حوزه‌های فلزی و پتروشیمی عملیاتی شده است.

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از دنیای اقتصاد؛ روز گذشته اولین گام از افت قیمت‌ها در بازار پلیمرها حس شد که نشان می‌دهد تغییراتی جدید در این بازار در حال وقوع است. مهم‌ترین دلیل این رخداد را باید اجرایی شدن دستورالعمل صادراتی محصولات پتروشیمی دانست که صادرات را تنها از طریق تولیدکننده یا نماینده آنها مجاز می‌داند. این رویکرد جدید به معنی آن است که پتانسیل خرید از بازار داخلی و صادرات به‌ منظور استفاده از مابه‌التفاوت نرخ ارز از بین رفته و بازار از این التهاب فاصله خواهد گرفت.

 گام بزرگ برای حمایت از تولید

این مطلب در نامه‌نگاری‌های اخیر وزارت صنعت، معدن و تجارت و گمرک دیده می‌شود؛ اگرچه توجه به کف عرضه‌ها در بورس کالا را باید شرط موفقیت این رویکرد جدید دانست. البته در برخی گمانه‌زنی‌ها از الزام به رعایت کف عرضه‌ محصولات پتروشیمی و فلزی سخن به میان آمده است که باید توجه بسیاری به این نکته داشت؛ زیرا ذات حمایت از صنایع داخلی از بستر عرضه مواد اولیه در بورس کالا عبور می‌کند. در صورت اجرای درست این دستورالعمل‌ها می‌توان دوران درخشانی را برای حجم تولید در صنایع تکمیلی در کشور با محوریت عرضه مواد اولیه در بورس کالا تخمین زد. با توجه به جایگاه صنایع تکمیلی در حوزه‌های فلزی و پتروشیمی می‌توان از هم‌اکنون رایحه خوش تولید را در این صنایع حس کرد. با توجه به اهمیت این موضوع در گفت‌وگویی با دکتر حامد سلطانی‌نژاد، مدیرعامل بورس کالا به بررسی جوانب این تصمیم، موضع‌ بورس کالا در این خصوص و واقعیت‌های اجرایی آن پرداختیم.

 مدیرعامل بورس کالا درباره نامه‌نگاری‌های اخیر و مخصوصا مدیریت حجم صادرات محصولات پتروشیمی از مسیر تولیدکنندگان اصلی عنوان کرد: به منظور حمایت از بازار داخلی و تولیدکنندگان در صنایع تکمیلی در حوزه‌های فلزی و پتروشیمی محدودشدن صادرات تنها از مسیر تولیدکننده اصلی یا نماینده آنها یکی از رویکردهای مطلوبی است که قطعا تاثیرات خوبی بر بازار داخلی بر جا می‌گذارد. بورس کالا از این تصمیم حمایت می‌کند و آن را گام مثبتی در جهت شفافیت بازار می‌داند که از التهاب و هیجان بی‌دلیل و مخرب در بازار جلوگیری خواهد کرد. وی در مورد نامه‌نگاری‌های پیشین درمورد لزوم رعایت کف عرضه‌ها در بورس کالا گفت: در گذشته مکاتباتی در این خصوص صورت گرفت و پس از تعیین کف عرضه‌ شرکت‌ها و تولیدکنندگان مختلف قرار بر این شد که در صورت رعایت کف عرضه‌ها امکان صادرات وجود داشته باشد. درباره محصولات پتروشیمی کارگروهی در وزارت صنعت تشکیل شد و بورس کالا آمارهای عرضه و اختلاف بین عرضه انجام شده و کف عرضه تعیین شده را به این کارگروه اعلام می‌کند. در مورد صنایع فلزی همین روال با کمی تفاوت پیگیری شد که در نهایت الزام به صادرات محصولات تنها از طریق تولیدکننده اصلی یا نماینده آن در چارچوب‌های خاص خود به اجرا درآمده است. وی در مورد کف عرضه‌های تعیین‌شده محصولات پتروشیمی عنوان کرد: در گریدها و گونه‌های محصولات پتروشیمی کف عرضه‌ها تعیین شده ولی دلایلی همچون ورود شرکت‌های بزرگ به فاز تعمیر و نگهداری یا بروز مشکلات پیش‌بینی‌نشده فنی موجب شده تا در برهه‌هایی از زمان کف عرضه‌ها به این دلیل رعایت نشود که بعضا در روال فعالیت در بازار اخلال ایجاد کرده است. این شرایط نیاز به بررسی‌های تخصصی دارد که در راستای فعالیت شرکت ملی صنایع پتروشیمی تعریف می‌شود. مدیرعامل بورس کالا در این گفت‌وگو و برای جمع‌بندی عنوان کرد: از رویکرد صادراتی جدید حمایت می‌کنیم. با بررسی عرضه‌های انجام شده و رعایت کف عرضه‌ها برای شفافیت بیشتر بازار تلاش خواهیم کرد و باید لزوم رعایت کف عرضه‌ها را با احتساب فازهای تعمیر و نگهداری مورد ارزیابی دقیق قرار داد. سلطانی‌نژاد عنوان کرد: با توجه به اجرا شدن دستورالعمل‌های صادراتی انتظار داریم تا بازار در روزهای آینده شرایط بهتری داشته و تعادل بیشتری را شاهد باشیم.

 نوسان قیمت‌ها در بازار پلیمرها

روز گذشته بهای پلیمرها در بازار آزاد وارد یک فاز کاهشی شد و حتی بیشترین شتاب افت نرخ دیروز به ثبت رسید. در روزهای اخیر از شواهد افت قیمت‌ها در بازار پلیمرها سخن گفته بودیم؛ ولی اوج افت نرخ را می‌توان در روز گذشته مورد بررسی و ارزیابی قرار داد. این شرایط از چند دلیل مختلف تبعیت کرده است؛ ولی مهم‌ترین‌ دلیل آن را باید اجرایی شدن دستورالعمل وزیر صنعت، معدن و تجارت در مورد الزام به صادرات محصولات پتروشیمی توسط واحد تولیدی بالادستی یا نماینده آنها دانست که به تازگی اجرایی شده است و در روزهای آینده پتانسیل تاثیرگذاری بیشتری را در بر دارد. این در حالی بود که رخدادهای موجود در بازار آزاد پلیمرها نیز در روزهای اخیر پتانسیل رشد چندانی را برای بازار باقی نگذاشته بود، یعنی در صورتی‌که این دستورالعمل اجرا نمی‌شد هم شاهد افت قیمت‌ها در بازار بودیم؛ ولی شتاب آن‌ قطعا بسیار کمتر از افت نرخ در روز گذشته بود.

افزایش حجم معامله پلیمرها در بورس کالا در هفته گذشته، عدم رشد بیشتر قیمت دلار در کشورهای منطقه و حتی احتمال کاهش قیمت آن در روزهای بعد و افزایش هزینه ترخیص به کشورهای عراق و افغانستان در روزهای اخیر مواردی بود که در برابر رشد قیمت‌ها در بازار آزاد مقاومت می‌کند. نکته دیگر آنکه تحرک غول نقدینگی در بازارهای مختلف در روزهای اخیر محدود شده و از رفتار هیجانی پیشین با خرید هیجانی و سریع و پذیرش رشد قیمت‌ها و در نتیجه دامن‌زدن به آن فاصله گرفته‌ایم. این شرایط نه تنها در بازار محصولات پتروشیمی و پلیمرها بلکه در بازار فولاد هم خودنمایی کرده که نشان می‌دهد این رفتار غالب در بسیاری از بازارهای مختلف خودنمایی می‌کند. به‌عنوان نمونه می‌توان گفت که عدم تحرک جدی بازار ارز و سکه که مدت‌ها لیدر و راهبر التهاب و جو روانی در بازارها بوده است خود یکی از دلایل آرامش در بازارهای کالایی است اگرچه رشد شاخص سهام در بورس اوراق بهادار هم این ذهنیت را ایجاد می‌کند که سرمایه‌ها مجددا به سمت بورس به حرکت درآمده است. اجرایی شدن بازارهای ثانویه در ارز و سکه خود یکی از دلایل مهم این آرامش نسبی است. حال در شرایطی که گمانه‌زنی‌ها در بین اهالی بازار از کاهش قیمت دلار خبر می‌دهد احتمالا باید تاثیرگذاری جو روانی و رفتارهای هیجانی در بازارهای کالایی را محدود ارزیابی کنیم ولی هنوز هم ادامه خواهد داشت.

 صادرات محصولات پتروشیمی فقط از طرف تولیدکننده

«علی اکبر شامانی» مدیرکل دفتر صادرات گمرک به همه گمرکات اجرایی ابلاغ کرد که ملاک احراز امکان تولید محصول صادراتی توسط صادرکننده، مفاد مندرج در پروانه بهره‌برداری معتبر واحد تولیدی است.  به گفته وی فهرست کدهای طبقه بندی محصولات به محض دریافت اعلام می‌شود.  به گزارش «ایرنا»، نوسان نرخ ارز در ماه‌های گذشته موجب شد تا بازار محصولات پتروشیمی و بورس کالا نیز دچار التهاب شود به‌گونه‌ای که برخی مصرف‌کنندگان بخش پایین‌دستی انتقادهایی را نسبت به کمبود عرضه محصولات پتروشیمی مطرح کردند.  پس از بروز مشکلات در بازار پتروشیمی، دولت تصمیم گرفت که صادرات محصولات پتروشیمی را به تولیدکنندگان محدود کند تا جلوی التهابات بازار گرفته شود.  بر این اساس، مقرر شد با دستور وزیر صنعت، معدن و تجارت و صورتجلسه ستاد تنظیم بازار محصولات پتروشیمی برای جلوگیری از هرگونه تخلف احتمالی، صادرات مواد اولیه صنایع پایین‌دستی از سوی واحدهای تولیدی عرضه‌کننده در بورس کالا و با ارائه تاییدیه رسمی به اشخاص حقیقی و حقوقی از واحدهای تولیدی محصول انجام شود؛ در غیر این صورت از صادرات محموله‌های موضوعی جلوگیری می‌شود.

این نامه که مورخ ششم تیرماه سال جاری ابلاغ شده در روزهای اخیر گویی اجرایی شده ولی اوج تاثیرگذاری آن را باید در روزهای آینده رصد کنیم. افغانستان اولویت اول در محدودیت صادراتی پلیمرها بوده و عراق نیز در اولویت دوم قرار دارد. احتمالا هم‌اکنون و یا به سرعت سخت‌گیری‌های صادراتی در گمرکات غربی به مقصد عراق اجرایی خواهد شد.  این نامه را باید دلیل لازم و کافی برای تغییر جهت جدی در بازار پلیمرها به شمار آورد مخصوصا کالاهایی که مستقیما در عراق مصرف می‌شود. به احتمال قوی اوج تاثیرگذاری این دستورالعمل را بتوان در گریدهای سبک فیلم جست‌وجو کرد که مصرف عمومی و بیشتری دارد. البته این سخت‌گیری‌ها می‌تواند بر بازار صادراتی در عراق هم تاثیرگذار باشد و آن را محدود سازد ولی اوضاع به سرعت به تعادل خواهد رسید و دقت در رویکردهای اجرایی می‌تواند از این بازار مهم نیز حمایت کند. به‌صورت دقیق‌تر حجم تولید گریدهای سبک فیلم غالبا بیشتر از مصرف داخلی است و مدت‌ها صادرات مهمی در صنعت پتروشیمی و پلیمرها را به خود اختصاص می‌دهد. این شرایط را باید جدی گرفت، زیرا تولیدکنندگان پس از تامین نیاز داخلی می‌توانند بازارهای صادراتی خود را هم حفظ کنند، ولی این رویکرد به دقت و مدیریت جدی اوضاع نیاز دارد.

درخصوص مدیریت شرایط تولید و همچنین عرضه‌های داخلی و صادراتی می‌توان به یک نامه دیگر وزارت صنعت اشاره کرد که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است. شنیده‌ها حکایت از آن دارد که وزارت صمت در تاریخ ۲۶ اردیبهشت‌ماه خطاب به گمرک اعلام کرده است که در راستای الزام واحدهای تولیدی به رعایت کف عرضه تعیین شده در بورس ( داخلی) و رفع نیاز واقعی صنایع پایین‌دستی کشور، دریافت تاییدیه عملکرد عرضه از دبیرخانه، رصد و پایش تنظیم بازار محصولات پتروشیمی (‌دفتر امور اقتصادی و سیاست‌های تجاری وزارت صمت) در مقاطع یک ماه برای استمرار صادرات ضروری خواهد بود.

1397/04/12